مارشال مک لوهان Marshall McLuhan(۱۹۱۱-۱۹۸۰) کانادایی، منتقد ادبیات و رسانه های ارتباطی بود. نقد مک لوهان ارجاعی است به شکل اثر و نحوه تماس مخاطب با اثر. او در سال ۱۹۶۲ کتابی نوشت با عنوان کهکشان گوتنبرگ که در آن از سه افق تاریخی پی در پی به مثابه سه کهکشان در افق دانایی انسان نام برد .
- کهکشان شفاهی ، زمان آن از آغاز پیدایش انسان تا اختراع دستگاه چاپ یعنی ۱۴۳۶است. در این دوران انسانها ارتباط حضوری و رو در رو داشتند(گفتاری و شفاهی). اگرچه نوشتاری هم داشتند اما نوشتار بنیان تمدن نبود . فضای زندگی این دوران بسته و فرهنگ نمی توانست گسترش یابد. اساس دانایی و ارتباط در این کهکشان شنیداری بود. این مسئله در جنبه های علمی بخصوص هنر بخوبی مشهود بود.
- کهکشان گوتنبرگ، چاپ و نشر کتاب. زمان آن از اختراع دستگاه چاپ تا اختراع تلگراف و تلفن است. ارتباط این دوره اساسا استوار بر نوشتار بود و حضور و کلام در حاشیه قرار گرفت. فضای بسته و تک بعدی با از بین رفتن نظارت کلیسا بر چاپ و نشر متحول شد. اساس ارتباط و ادراک و دانایی در این کهکشان بر خواندن استوار بود.
- کهکشان سوم با ابداع رسانه های همگانی و انقلاب الکترونیکی و انفورماتیک متولد شد. ما در این دوران به سر می بریم. عصر تلویزیون ، کامپیوتر، رسانه های دیداری و شبکه جهانی اطلاعات. از نظر مک لوهان اساس دانایی این دوران مبتنی بر شنیدن، خواندن و دیدن است.
هر کهکشانی فرهنگ و جهان بینی خاصی دارد. در کهکشان اول حدود توان آدمی را حس شنیداریش تعیین می کرد. واقعیت هم در ارتباط مستقیم به انسان ارائه می شد. در کهکشان دوم ارتباط خواندنی بود. کتاب نقش اصلی را داشت . دنیای طبقه بندی ها و علوم اثباتی، در این کهکشان بدون حضور گوینده (مولف) امکان برقراری ارتباط امکان پذیر شد.
مک لوهان رسانه ها را به دو دسته رسانه سرد و گرم تقسیم کرده است.
رسانه گرم: در رسانه گرم ارتباط خود رساننده معناست و مخاطب در ساختن معنا نقشی ندارد. رسانه خود معنا است معنای تمام شده و شکل گرفته را ارائه می دهد. از نظر مک لوهان کتاب و رادیو نمونه رسانه گرم هستند.
رسانه سرد: رسانه ای است که معنا سازی را به عهده مخاطب می گذارد، اینگونه رسانه متعلق به کهکشان سوم است. تلفن رسانه ای سرد است و بهترین نمونه رسانه سرد تلویزیون است. از نظر مک لوهان تلویزیون بیان کامل روزگار ماست. سرچشمه اصلی ارتباط ما با جهان است. مهم حضور آن در زندگی روزمره ، نه محتوای برنامه هایش.
مک لوهان می گوید رسانه همان پیام است. رسانه دنیا را نشان نمی دهد بلکه خود،دنیای تازه می آفریند. رسانه ها درک تازه ای از جهان بوجود آورده اند. به یاری رسانه و تکنولوژی جدید می توانیم از دورترین نقطه این کره خاکی –بدون حضور در آنجا –مطلع شویم. رسانه، کره زمین را به یک (دهکده جهانی)تبدیل کرده است. او به نیروی تکنولوژی باور داشت و معتقد بود که توسعه تکنولوژی موجب گسترش توانایی انسان می شود و جمله معروف او رسانه ، تداوم جسم و توانایی ما است.
Select your comment provider from settings.