تمدن اسلام:
- با هجرت رسول اکرم(ص)در سال اول هجری برابر با سال 622 میلادی به شهر مدینه و تأسیس حکومت اسلامی در آن شهر اساس هنر و تمدن اسلامی شکل گرفت. هنر اسلامی محصول تمدنی در قلمرو اسلام از هند تا اسپانیا است که طی چندین قرن شکوفایی، سنتهای هنری پایداری نیز به بار آورد.
- قبل ار اسلام اقوام عرب بیابانگرد و چادرنشین بودند، لذا سابقه و سبکی در معماری و دیگر هنرهای اصلی نداشتند. فقط: نساجی و بوریابافی و ساخت بتهای مختلفی در هیئت جانوران بود.
هنر اسلامی:
هنر اسلامی بر ویژگی های هنر مبتنی بر دین اسلام دلالت دارد، ولی، معرف تمامی پدیده های هنری مسلمانان نیست. هنر اسلامی را گاه براساس منطقه ظهور آن به سبکهای عثمانی، ایرانی، هندی، مغربی و … تقسیم میکنند اما تجلی هنر اسلامی در تمامی سرزمینهای اسلامی یکسان نبود.
ویژگی های هنر اسلامی:
- هنر اسلامی دارای ماهیت دینی، معنوی و در خدمت نیاز های جامعه است.
- بارزترین مظهر هنر اسلامی معماری مساجد است.
- قرآن بیش از همه در شکل گیری هنر اسلامی نقش داشت.
- خوشنویسی والاترین هنر اسلامی است زیرا وسیله ای برای تجسم کلام وحی بود.
- هنر اسلامی بیش از آنکه حاوی صور و موضوعات مذهبی باشد، تبلور ایمان در قالبی انتزاعی است.
هنرمند مسلمان:
- هنرمند اسلامی باید به بهترین شکل اثر را کمال بخشد و چنین کاری پراهمیت تر از ارائه ابداعات و یا بیان دیدگاههای شخصی است در نتیجه نبوغ فردی غالبا زمانی با ارزش شمرده میشود که درجه بالایی از مهارت و استادی حاصل شود.
- هنرمند مسلمان در ترکیب بندی کار خود به هیچ عنصری بیش از حد اهمیت نمی دهد. لذت بصری از تأثیر عمومی عناصر حاصل می آید و نه از جزئیات خاص.
- هنرمند مسلمان شیفتگی به نور و رنگ در اثر خود نشان می دهد.
- صنعتگر مسلمان مواد و مصالحی معمولی و حتی کم دوام به کار نمی برد.
عناصر هنر اسلامی:
تقابلهای دوتایی، نظم، نمادپردازی
تقابلهای دوتایی:
- ویژگی هنر اسلامی حاصل و برآمده از تنشی است که بین زمینه فرهنگی و جغرافیایی آن پدید آمده است،
- تقابلهای دوتایی یعنی تمایز بین بخشی از هنر اسلامی، با آنچه که از دنیای خارج از اسلام اخذ و منطبق شده است. اما هیچگاه یکی از دو قطب بر دیگری غالب نیست و بر عکس تلفیق آنها است که موجب شگفتی این هنر است.
نظم:
- دومین ویژگی مهم هنر اسلامی وابستگی عمیق آن به نظم است.
- مفهوم نظم به صورت نقوش تکرار شونده یا سطوح و قابهای کتیبه تجلی مییابد.
- مفهوم نظم ریشه در دیدگاه اسلامی دارد که در نظام مقدس الهی هر چیزی جایگاهی دارد.
نمادپردازی:
- سومین ویژگی هنر اسلامی، رویکرد خاص آن به نمادپردازی است.
- نمادپردازی یعنی توجه به چگونگی انتقال مفاهیم از طریق نمادها است.
- جنبه نمادین هنر اسلامی اشاره به جهانی جاودان ورای این جهان ظاهری دارد.
- نمادهای پیکرهوار مذهبی، مانند هنر مسیحی غرب یا هنر هندو، در هنر اسلامی نیست.
- ویژگی نمادپردازی اسلامی، تحت تأثیر ممنوعیت اسلام از هر مفهوم تجسس برای پروردگار است.
- تزئینات سدههای آغازین هنر اسلامی نمادین و دارای فرم انتزاعی با روح یا مضمون مذهبی است.
دلیل تمایل به نقوش گیاهی:
- منع صورت پردازی و تصویرسازی در آغاز ظهور اسلام باعث رکود نقاشی و استفاده از تزئینات و نقوش به شکلهای خطی، هندسی و انتزاعی شد.
- تمایل به نقوش و تزئینات انتزاعی گیاهی، بیش از آنکه گریز از طبیعتگرایی باشد به دلیل گرایش به تسلط بیشتر در نحوه پرداخت و توسعه طرحها و نقشمایه هاست.
Select your comment provider from settings.