هنر پارینه سنگی یکی از فنون خلق اثر هنری است که با استفاده از قطعات کوچک سنگی یا شیشه‌ای، طرح‌ها و تصاویری را بر روی سطح صافی مانند چوب، مرمر، یا شیشه می‌سازد. این هنر در سال‌های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته و توسط هنرمندان و طراحان به عنوان یک روش منحصر به فرد برای ایجاد آثار هنری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تاریخچه میان سنگی:
پارینه سنگی (عصر حجر کهن) ۴۰۰۰۰ – ۱۰۰۰۰ ق م
۱-بشر به تدریج برای زندگی دسته جمعی مهیا می شود.
۲-نخستین تجربیات در ساخت ابزار و سلاح های ابتدایی به دست می آورد.
۳- شکار تنها راه برای تهیه غذا بود. به همین دلیل تصاویر حیوانات فقط در آثار هنری است و گیاهان ترسیم نشده اند.
ابزار و سلاح های ابتدایی دوره پارینه سنگی
آثار هنری پارینه سنگی:
عظیم ترین آثار انسانهای دوره پارینه سنگی شامل، نقاشی ها، کنده کاری ها، حتی پیکره های بزرگ که همه جانوران را بازنمایی کرده است. به نظر میرسد در سیر تکاملی هنر پارینه سنگی مراحل آغازین در کار نبوده زیرا قدیمی ترین نمونه ها از کیفیت بسیار بالایی برخوردارند.این آثار بیشتر جنوب مرکزی فرانسه، شمال اسپانیا، منطقه دانوب و دره سند کشف شده اند. قدیمی ترین آثار به جا مانده حدود ۲۰۰۰۰ ق م است که شامل کنده کاری و نقاشی غار که در انتها و عمق غار ها بوده بر دیوار و سقف آن ایجاد شده است. و هدف آن ها عبارتنداز:
۱-با محدود کردن جانورها در چارچوب تصویر باعث غلبه افراد در هنگام شکار دسته جمعی شود.
۲- با تکرار تصاویر جانوران می خواستند، تعداد جانوران را بیشتر و نسل شان را بارورتر کنند.
ساختار آثار هنری پارینه سنگی:
۱-آثار به صورت انتزاعی بوده اند. تندیس انسانی انتزاعی و ساده شده و نمادین. اما تندیس حیوانات بسیار طبیعت پردازانه می باشد.
۲-در ترتیب قرارگیری و ترکیب بندی آن ها توجهی صورت نگرفته است.
۳-تناسب بین تصاویر رعایت نشده و گاهی بر روی همدیگر ترسیم شده اند.
گاو شاخدار
نوشته های زیر را نیز بخوانید
غارها :
غار لاسکو و فون دوگوم در فرانسه و غار آلترامیرا در اسپانیا ۱۵۰۰۰- ۱۰۰۰۰ق م
ابزار کنده کاری و نقاشی در غارها:
کنده کاری روی سنگ با استفاده از دوده زغال یا سوخته استخوان مخلوط با پیه جانوران و یا با رنگدانه های کانی همچون گل اخرا و خاک سرخ
موضوعات تصاویر:
۱- پیکره آدم که در حال شکار جانوران است
۲- رقص دسته جمعی مردان و زنان
۳- گله های چهارپایانی چون گاومیش و بزکوهی و گوزن
واقع گرایی گزینشی در پارینه سنگی:
در حدود ۱۲۰۰۰ سال ق م در واقع گرایی در ترسیمات حاصل شد. واقع گرایی گزینشی یعنی نمایش جنبه از ظاهر و باطن جانور که تشخیص آن ضرورت دارد.
پیکره انسانی در آثار پارینه سنگی:
پیکره انسانی در آثار این دوران دیده نمی شود فقط تعدادی از مجسمه های کوچک از پیکر زنان معروف به ونوس یا الهه باروری یافت شده است.
هدف ساخت ونوس:
هدف ساخت ونوس نمایش جنس مونث نیست زیرا خطوط چهره و گاهی سر مشخص نیست. بلکه تجسم باروری است.
هنر پارینه سنگی:
دوران پارینه سنگی مصادف است با دوران چهارم زمین شناسی (بین۳۰ تا ۵۰ هزار سال قبل). آثار مربوط به این دوره بیشتر در کشور های فرانسه- اسپانیا- خاور نزدیک و آسیا به دست آمده است که بیشتر شامل آثار نقاشی بر دیوار غارها و پیکره های کوچک است.
هنر غار نشینان را میتوان اولین بخش از تاریخ تفکر، تخیل و خلاقیت بشری به شمار آورد ، چرا که به وسیله ی قابلیت ساخت تصویر و نماد (سمبول) بود که بشر توانست بر محیط خود مسلط شود. هنر انسان نخستین زبان حال طفولیت بشری است. همانطور که تمام کودکان از هر نژاد و ملیت و دین به بعد داشتن فطرت پاک مشترک و دارای هویتی واحد هستند، این هویت واحد را در تشابه آثار نقاشی کودکان میتوان مشاهده کرد، هنر انسان های پارینه سنگی نیز که در موقعیت های جغرافیایی مختلف کشف شده متعلق به اقوام متفاوت و دارای تشابهات ساختاری و محتوایی است.
نقاشی پارینه سنگی:
قدیمی ترین نقاشی ها، در غارهای محل سکونت انسان های غارنشین پیدا شده است. مناطقی نظیر شمال و شرق اسپانیا( غار آلتامیرا)، جنوب فرانسه( غار آریژ- غار فون دوگوم- غار لاسکو) و علاوه بر این غارهایی در خاور نزدیک و غرب آسیا، ایران، هند و آفریقا که البته متاخر از نقاشی غارهای اروپا هستند. از خصوصیات این نقاشی‌ها به طور کلی میتوان به این موارد اشاره کرد:
۱) پیدا شدن نقاشی ها در منتهی الیه غارها. انسان غارنشین معتقد این است که این نقاشی ها روح حیواناتی است که در طبیعت وجود دارند و باید از آن محافظت نمود.
۲) استفاده از رنگ های معدنی و گیاهی( خاک رس+ زغال+ اکسید فلزاتی مانند آهن، منگنز یا گل اخرا+ مخلوطی از چربی حیوانات)
۳) استفاده از نوک تیز ابزار سنگی جهت کنده کاری نقوش در مواقعی که از رنگ استفاده نمی‌کند.
۴) استفاده از نقوش طبیعت پردازانه.( ناتورالیستی)
۵) عدم رعایت ترکیب بندی به شیوه امروزی و عدم ارتباط تصاویر با یکدیگر. استفاده حسی برای بیان نوعی خاص از پرسپکتیو و بعد نمایی خطی( در طراحی سر گاو غار لاسکو) و پرسپکتیو خطی( در نقاشی گوزن شمالی غار فون دو گوم)
۶) استفاده از پستی و بلندی دیوار جهت القای بعضی از حرکات طبیعی تصاویر.
۷) انتخاب تصاویر حیوانات به عنوان اصلی ترین موضوع، که در این انتخاب چندین باور اصلی بر اساس وجود دارد
باور اصلی در انتخاب تصاویر حیوانات :
- انسان عصر پارینه سنگی شکارچی و کوچ رو بود و گاومیش، بز کوهی، اسب،آهو،گوزن و… برای وی حکم مرگ و زندگی داشت و او سعی می‌کرده تا از طریق ترسیم نقش این حیوانات( که به مثابه ی روح آنهاست) و شکار آن را از طریق تیراندازی مجازی روح آنها را مسخر کرده تا در طبیعت بهتر بتواند با آنها مقابله کند.
- در ارتباط مستقیم با این حیوانات بود و این حیوانات برای وی غیر از تامین خوراک، پوشاک و سوخت، وجهه ای آرمانی داشته است.
- موجب آشنایی بیشتر وی با حیوان مورد نظر و افزایش مهارت در هنگام شکار بود و بعد از آن به عنوان هدف نشانه گیری و تیراندازی استفاده می کرده است.
- سعی می کرده تا به باروری و ازدیاد نسل حیوانات از طریق تعدد در نقش کمک کند.
مجسمه‌های دوران پارینه سنگی:
- بسیاری از محققین اعتقاد دارند که هنر انسان با ساخت مجسمه های سه بعدی تجلی پیدا کرده است. انسان از طریق بررسی در طبیعت و یافتن اشیای که شباهت زیادی به انسان یا حیوان داشته اند و با اندک تغییری در آنها توانسته است اولین مجسمه های بشریت را شکل دهد.
- اغلب مجسمه‌های به دست آمده از دوران پارینه سنگی در ابعاد کوچک از جنس استخوان، سنگ، خاک رس می‌باشد.
- این مجسمه ها به شکل حیوان یا انسان است. از نمونه مجسمه هایی که در سراسر اروپا به دست آمده، مجسمه های کامل زن در ابعاد کوچک، بدون توجه به زیبایی و عریان، نمادی از باروری و حاصلخیزی بوده است. این مجسمه ها به طور قراردادی ( ونوس)( الهه باروری) خوانده می شوند و( ونوس ویلندورف) یافته شده از اطریش می باشد. نمونه دیگری از مجسمه های حیوان، نقش برجسته ای از( گاز با سر برگشته) کشف شده از غار( لاماگدالن) حدود ۱۰۰۰۰-۱۵۰۰۰ ق .م در(دوردونی)فرانسه است.
هنر میان سنگی:
پس از پایان عصر یخ یک دوره انتقالی پیش آمد که به دوره(میانه سنگی) معروف است و در طی آن اروپا از لحاظ آب و هوایی همانگونه شد که امروز شاهد آن هستیم.
- هنر این دوره مکمل هنر عصر غارنشینان است و تا حدودی از آن نیز سرچشمه می‌گیرد.
- نقاشی های کوچک و فوق العاده زنده نمای جانوران و انسان‌ها در صحنه های شکار، جنگ، رقص های جادویی و برداشت محصول در روی دیوارهای سنگی و پناهگاه های کم عمق سنگی در میان تپه های لم یزرع شرقی اسپانیا کشف شده اند.
- آنچه در این تصاویر به طور خارق العاده تازگی دارد دور پیکره ی آدمی به طور انفرادی و در گروه‌های بزرگ و به هم پیوسته در کنار حالت ها، موضوع ها و محیط های بسیار متنوع است. نمونه ای از این تصاویر را که به( نقاشیهای پناهگاهی) نیز شهرت پیدا کرده اند در تصویر( جنگاوران راه پیما) در دره( گاسولا) حدود۳۰۰۰-۸۰۰۰ ق.م مشاهده میکنیم.
- از خصوصیات این تصویر اغراق مرسوم شدید در حرکت- تکرار هماهنگ شکل اصلی و به طور کلی فدا کردن شکل ظاهر ناتورالیستی در برابر توصیف و وحدت عمل است. دانشمندان حدود۳۰۰۰-۸۰۰۰ ق.م رو به عنوان تاریخ تقریبی این تحویل تخمین می‌زنند.
یک پاسخ
سلام
در بیشتر مطالبی که راجع به هنر دوره پارینه سنگی و بعد از آن که منتشر شده اگر نگاه دقیقتر و حرفه ای تر بکار برده بشود (هنوز بنده به موردی از این نوع برخورد نکرده ام ) میتوان نطریات دانشمندان و باستان شناسان و کارشناس های مربوط به هنر این دوران را سطحی و فاقد دانش و مهارت در بعد هنر و مفاهیم و لایه های تکنیکی و فنی و مفهومی بحساب آورد.
اگر چه هر یک این افراد متخصص در زمینه علمی خود را دارند ولی عدم اگاهی و کمبود اطلاعات هنری و فنی تمام محاسبات و آمار و استنتاج مطلب را به بدترین شکل ممکن به بیراهه می کشاند…..
در بسیاری از آثار کشف شده که بررسی و و آزمایش های علمی و پژوهشی که با ابزار و لوازم و بودجه و دسترسی منایع علمی کافی هم همراه بوده و نتیجه همه وکاوش ها و مطالعات به عنوان یک سند و هویت تاریخی چند کشور به ثبت جهانی رسیده و خود اثر در موزه های مشهور در معرض نمایش عموم قرار گرفته بنظر میرسد همه چیزی زیر ذره بین کارشناسان قرار گرفته الا هنر و هنرمند و خالق اثر که مهترین قسمت یک اثر هنری می باشد .
به عبارتی قدمت سنگ را ب قدمت هنر تراش خورده و حک شده روی آن پیوند زده و برای آن شناسنامه و هویتی بدور از منطق و واقعیت و حقیقت اثر صادر کرده و تاریخی میسازند که هرگز وجود نداشته