هنر هخامنشی

هخامنشیان:

دوران هخامنشیان با پادشاهی کوروش حدود ۵۵۹-۵۳۰ قم شروع و تا حمله اسکندر۳۳۰ قم ادامه یافت.

معماری هخامنشیان:

معماری هخامنشیان شامل کاخ ها، آرامگاه ها، آتشگاه ها است. بناها در خوزستان و فارس که مراکز اصلی هخامنشیان بود، قرار دارند.  دو دوره هنری معماری هخامنشیان:

۱- دوره آغازین: پاسارگاد ۲- دوره متاخر: تخت جمشید

دوره آغازین: پاسارگاد

پاسارگاد: اقامتگاه کوروش و در ۴۸ کلیومتری تخت جمشید قرار دارد و شامل ۱) دروازه اصلی ۲)تالار بارعام کوروش ۳)کاخ مسکونی

آرامگاه کوروش: ساختمان سنگی کوچکی با بام دو شیب سنتوری از بناهای برجانده در پاسارگاد است.

شبیه زیگورات است اما اطلاعات دقیق نیست.

کاخ شوش: به دستور داریوش و با همکاری هنرمندان بین النهرین، مصر و یونان ساخته شد. کاشیکاری هایی کشف شده که تصاویر شیر بالدار، گاو بالدار، سرباز گارد جاوید را نشان می دهد که به صورت لعابدار و رنگی هستند. شبیه پاسارگاد و  شامل۱) دروازه اصلی ۲)تالار بارعام کوروش ۳)کاخ مسکونی ۴) تالار پذیرایی است.

آرامگاه کوروش

کاخ شوش

دوره متاخر: تخت جمشید

تخت جمشید: با انتقال کاخ شاهی به دامنه کوه رحمت مجموعه بناها در آنجا ساخته شد.

تخت جمشید

کاخ ها بر صفه ها (بخشی از کوه برش داده و سپس با تخته سنگی افزایش داده می شد.) ساخته می شد.

کاخ ها: دروازه خشایارشا، آپادانا، تالار صد ستون،‌ کاخ داریوش، کاخ اردشیر سوم، حرمسرا، خزانه.

بزرگترین تالار تخت جمشید تالار بارعام است که شبستان ندارد، سقف ها از چوب درخت سدر لبنان است.

دروازه خشایارشا

آپادانا

تالار صد ستون

کاخ داریوش

حرمسرا

عنصر مهم معماری هخامنشی:

عنصر مهم معماری هخامنشی ستون بود که وجه تمایز با معماری آشور نیز بود. برخی آن را به تقلید از ستون های مصر ( معبد بزرگ تب ) می دانند اما سر ستون ها سابقه مشخصی ندارد. سر ستون هایی به شکل پیکره هایی که پشت به هم قرار دارند شامل:

۱- سر ستون هایی به شکل دو نیم تنه گاونر

۲-  سر ستون هایی به شکل دو نیم تنه شیر

۳- سر ستون هایی به شکل حیوان افسانه ای عقاب با تن شیر

۴- سر ستون هایی به شکل لاماسو (لاماسو: سر انسان با هیکل گاو بالدار)

 ستون هخامنشی

آرامگاه های هخامنشیان:

۱- آرامگاه هایی که در نقش رستم نزدیک تخت جمشید در دامنه کوه هستند. آرامگاه های داریوش، خشایارشا و اردشیر اول

۲- آرامگاه هایی که در دامنه کوه رحمت مشرف بر تخت جمشید هستند. آرامگاه های اردشیر دوم  اردشیر سوم داریوش سوم

آرامگاه داریوش

کاخ اردشیر سوم

آرامگاه اردشیر دوم

آرامگاه داریوش دوم در نقش رستم

آرامگاه اردشیر اول 

آرامگاه خشارشا

آتشگاه های هخامنشیان:

آتشگاه « کعبه زرتشت » در نقش رستم مقابل آرامگاه داریوش است.

نقش برجسته های هخامنشیان:

نقش برجسته های تخت جمشید، نمایش نقوش و اداب رسوم هخامنشیان است.

هنرمندان به صورت کامل در خدمت اجرا و طرح بودند و مجالی برای اندیشه شخصی نداشتند.

کعبه زرتشت

فلزکاری هخامنشیان:

اشیاء فلزی اغلب از جنس طلا، نقره و برنز بوند. سکه های طلایی در زمان داریوش اول رایج شد. دو اثر مهم فلزی:

ارابه زرینی که چهار اسب در جلو و دو پیکره بر روی نیمکت ارابه نشسته اند.

دستبندهای طلایی که انتهای آن دو به سر شیر ختم می شود.

ارابه زرین

دستبندهای طلایی

 نقوش هخامنشیان:

نقوش هخامنشیان شبیه هنر زاگرس است و مشابهت با آثار لرستان دارد.

استفاده زیاد از نقوش حیوانات و پرندگان در ظروف و زیورآلات و همچنین استفاده از نقوش هندسی

فرش پازیریک:

کشف فرش در محلی به نام پازیریک در یخ های سیبری گویای توانمندی هنر هخامنشیان است.

فرش پازیریک

پیکر تراشی هخامنشیان:

پیکرتراشی هخامنشیان شبیه آشوریان است. آن ها نیز پای کاخ ها و طرفین درگاه ها پیکره هایی اجرا می کردند با این تفاوت که قسمت پایین ساده اما قسمت بالا با جزئیات بود. مانند، پیکره سردیس شاهزاده هخامنشی ۴۰۰ قم- پیکره ماری در حال گرفتن بچه شیر

  پیکره سردیس شاهزاده هخامنشی ۴۰۰ قم

هنر طراحی هخامنشی هنری ترکیبی ـ تلفیقی و با عظمت و شکوه است . یکی از نقوش مهم و بر جای مانده ، ستونی منقوش به پیکره ایستاده کورش که تاج بخصوصی بر سر دارد ، است . نقوش درون کاخ تزئینات و کاشیکاریهایی را با  شیر بالدار ـ گاو بالدار ـ سرباز گارد جاویدان ـ که لعابدار و رنگی هستند، نمایان می کند. تزئینات کاخهای شاهان به تقلید از تصاویر معابد مصریان است .


طرحهای نقش برجسته تخت جمشید و نقش رستم ، مجموعه ای از تصاویر غنی از نقوش دوران هخامنشی می باشد . صحنه هایی از نمایش قدرت پادشاهان که عموماً تصویر پادشاهان در کانون اصلی تصاویر نقش گرفته اند و ردیفی از هدیه آورندگان ، هدایا و صحنه های بارعام پادشاهان و یا گوشه هایی از صحنه ها و حکایات سیاسی ـ دینی آن دوران بوده اند . شباهت نقوش روی سفالها و آثار تزئینی به هنر آشوریان ، مصریان و زاگرس نشینان است . وجود «سفنکس» و «لاماسو» بیانگر این واقعیت و تاثیر پذیری است . 

                   
نقاشی های دیواری عهد هخامنشی را مردانی از مادها و مصریان نقاشی کردند . هنر هخامنشی کمتر به صحنه های حقیقی و روزمره می پرداخت. سمبولیک واقعگرایی و رئالیسم شیوه این دوران بود . بیشتر کارها و موضوعات آثار هنری ، زندگی و آداب و رسوم پادشاهان و هدیه آورندگان است ، زیرا هدف آنها نمایش قدرت پادشاه بود . هدف هنرمندان نقاش این دوره در ترسیم حیوانات و تفوق یافتن آنان از نظر برتری بود بود و صرفاً در خدمت دربار ، در اشیاء پیدا شده و بررسی آثار ، هنرمندان هخامنشی خود را استاد نقاشی و ترسیم حیوانات بزرگ پیکر معرفی کرده اند . گاهی نقاشیها به صورت لعابکاری اجراء می شده است.       

Select your comment provider from settings.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

علاقمندی ها 0