باسمه ژاپنی

باسمه ژاپنی:

نوعی هنر چاپی مرتبط با جنبش اوکیو- ئه است که در اواخر سدۀ هفدهم پدید شد. جلوه های زندگی روزمره و فرهنگ توده شهر نیشین در آن انعکاس می یافت. و از این رو مورد پسند طبقات ممتاز و فرهیختگان جامعه نبود. زیبای شناسی خاص این گونه ی هنری – که با فضای تزیینی، طرح خطی و سطوح رنگی درخشان مشخص می شود – ریشه در سنت تصویری ژاپنی دارد.
باسمه کاری در ژاپن سابقه دیرین داشته و محتملا از چین وارد شده بود. ولی ابداع باسمه چوبی اوکیو- ئه را مُرُنبو نسبت می دهند. او علاوه بر صحنه های عاشقانه، جنگاوران افسانه یی و تاریخی را به تصویر می کشید. موضوع اخیر در سده نوزدهم نیز بسیار رایج شد. علاوه بر این، صحنه های تئاتر عامیانه، هنر پیشگان محبوب، صحنه های ورزشی، محیط داخل خانه و پیکرهای روسپیان، موضوع های متدوال در باسمه های ژاپنی بودند. از حدود میانه سده هجدهم، موضوع های دیگری چون گل، پرنده، حیوان، و منظره نیز به فهرست کار تصویر گران افزوده شدند. این در زمانی بود که چاپگران می توانستند با استفاده از چند لوحه، باسمه رنگی بسازند. پیش از آن، طرح خطی را به طریق سیاه و سفید چاپ می کردند.
بهترین باسمه ها محصول همکاری نزدیک تصویرگر، حکاک و باسمه کار بود. اینان با درک متقابلی که از کار یکدیگر داشتند، مراحل مختلف طراحی و چاپ را پیش می بردند. ابتدا تصویرگر طرح خطی خود را به حکاک می سپرد تا او لوحه ای چوبین از روی آن بسازد. سپس باسمه کار چند نمونه سیاه و سفید از آن طرح چاپ می کرد. آنگاه تصویرگر به تعیین و تفکیک رنگ ها می پرداخت. مثلا، بخش های سرخ را روی نمونه دوم و به همین ترتیب محل سایر رنگ ها را روی نمونه های دیگر مشخص می کرد. در مرحله بعد، حکاک بر اساس این نمونه ها برای هر رنگ لوحه ای جداگانه می ساخت. در آخرین مرحله، باسمه کار با استفاده از لوحه ها- که گاه تعداد آن ها تا 30 تا می رسید- و طبق نمونه های رنگی، کار چاپ را به انجام می رسانید. تصویرگر همواره می کوشید خود را از قید قواعد سنتی برهاند و در طرح و رنگ و مضمون دست به نوآوری زند. درعین حال، تولید باسمه های ارزنده مستلزم مهارت فنی وتسلط بر کار چاپ بود.
این هنر ژاپنی در میانه سده نوزدهم از راه هلند به اروپا نفوذ کرد و دو نسل از هنرمندان اروپایی را تحت تاثیر قرار داد. کیفیت های زیبایی شناختی آثار استادانی چون اوتامارو، شاراکو، هیرُشیگه، و هُکوسای، جستجوهای تازه ای را در عرصه هنر بصری بر انگیخت (به عنوان مثال، گرایش به دوبعدی کردن شکل و فضا و استفاده از خط های بیانگر در آثار وان گوگ و تولوز- لُترک تا حدی زیادی نتیجه اثر پذیری از کار استادان ژاپنی بود.)

دایره المعارف: رویین پاکباز

Select your comment provider from settings.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

علاقمندی ها 0