وب سایت برقع

طراحی شهر اصفهان:

با انتقال پایتخت ازقزوین به اصفهان در دهه اول حاکمیت شاه عباس اول، به سفارش این پادشاه قدرتمند، مهندسان، معماران و گویا شیخ بهایی فیلسوف ،عارف و اندیشمند این عصر، نقشه شهر اصفهان که دربر گیرنده مجموعه میدان نقش جهان به همراه کاخها، باغها، خیابانها، پل ها و بازارها بود، طراحی کردند. این طراحی اصالت وزیبایی منحصر به فرد خود را تا دوران معاصر حفظ کرده است.

تزیین کاخهای چهلستون و عالی قاپو:

برای رقابت با کاخهای عثمانی و کلیسا های اروپایی معماری در ایران مورد توجه قرار گرفت. به دستور شاه عباس اول و همچنین جانشینان او، تزیین کاخهای چهلستون و عالی قاپو از اهمیت ویژه ای برخوردار شد. درنتیجه پیکره نگاری درمفهوم دیوارنگاره با ویژگیهای منحصر به فرد در این بناها پدیدار میگردد.

دوران طلایی دیوارنگاری:

دوران طلایی نقاشی و مصورسازی کتب ایران بعد از اسلام،مربوط به دوره ایلخانی،تیموری و اوایل سلسله صفوی به ویژه در هرات و تبریز است.

اما دوران طلایی دیوارنگاری ایران مربوط به شاه عباس اول به ه ویژه کاخهای چهلستون و عالی قاپو است.

طبقه بندی دیوارنگاریهای کاخ چهلستون:

نقاشی های کاخ چهلستون اصفهان به سه سبک و چهار دوره کلی تقسیم می شود:     

الف: آثاری که به سبک رضا عباسی در زمان حیات وی بوده است. و  همچنین با نظارت مستقیم خود او به وسیلۀ شاگردانش یا دیگر هنرمندان آن عصر انجام گرفته است. بیشتر آثار این سبک مربوط به بخش اصلی کاخ چهلستون می باشد.               

ب:آثاری که منطبق بر سبک رضا عباسی است. ولی عمدتاً مربوط به آن بخش از بناست که در عهد شاه عباس دوم به کاخ افزوده شده است.

ج:آثاری که مربوط به عهد شاه عباس دوم است. اما به سبک اروپایی کار شده است. شامل ایوان آینه کاری، ورودی به ایوان اصلی کاخ و ایوان شمالی می باشد.

د:آن دسته از آثاری که به سبک اروپایی مستحیل در سبک رضا عباسی است. و به دست استادان ایرانی کار شده است. 

تکنیک های بکار رفته در دیوار نگاره های چهلستون:

1. – تکنیک آبرنگ جسمی شفاف (تمپرا)با لایۀ تدارکاتی
2. -تکنیک آبرنگ جسمی شفاف (تمپرا)بدون لایۀ تدارکاتی
3. -رنگ روغن با لایۀ تدارکاتی قرمز
4. رنگ روغن بدون لایۀ تدارکاتی قرمز

دیوارنگاری رنگ روغن:

استفاده از رنگ روغن برای خلق آثار هنری به گذشته مربوط می شود. یونانیان باستان و همچنین رومیان از این تکنیک آگاهی داشته اند. در ایران و شاید بتوان گفت در خاورمیانه و آسیا کمتر از این روش استفاده شده است و علت اصلی آن شاید عامل مهم اقلیمی باشد،فقط در زمان صفویۀ است که روش رنگ روغن متداول شد و برای ساخت و ساز تابلوهای بزرگ دیواری از این تکنیک استفاده شده است. یکی از دلایل ورود این روش به ایران علاقۀ مفرط حکمرانان صفوی به تقلید از هنرها و صنایع غرب بود.

نقاشی رنگ روغن با لایۀ تدارکاتی قرمز:

1. این آثار از نظر تکنیک،سبک و اندازه درنوع خود بی نظیر و از بزرگترین اثر نقاشی ایرانی زمان صفویۀ است. 
2. لایۀ های رنگی از نظر استحفاظی در وضع بسیار خوبی قرار دارند،به گونه ای که پس از گذشت چهار قرن، تغییر و تحولی شیمیایی یا فیزیکی در لایۀ های رنگ به وجود نیامده است.
3. از اولین نمونه های دیوارنگاره های رنگ و روغنی به معنا و مفهوم واقعی در عصر خود محسوب می شود که به دست استادان ایرانی ساخته شده است.
4. استادان ایرانی ثابت کردند که پس از تاثیر پذیری از نقاشی اروپایی، آن را به  میل خود دگرگون نموده و کاملاٌ روح و شخصیت ایرانی به آن داده اند.
5.  برای اولین بار دراین نقاشی ها از سایه روشن و سپس حجم پردازی استفاده شده است.
6.  جهت تابش نور برای ایجاد سایه روشنها ،نور طبیعی پنجره هاست که در فضای معماری بکار رفته است.این موضوع یکی از مهمترین عواملی است که تبحر وشناخت استادان زمان صفویان رادر زمینه نور در نقاشی بیان می کند.
7. در این قبیل تابلوها نوعی پرسپکتیو حجمی رعایت شده است،از این رودر این آثار لایه های مختلف سطوح پرسپکتیو رنگی دیده می شود.
8.  موضوع انتخاب شده برای آفرینش این نقاشی ها در ارتباط با کاربرد اصلی بنا بوده واغلب عبارت است از مجالس رزم وبزم.

 نحوه ساختن دیوار و لایه های کاهگل و گچ روی آن برای نقاشی:  

1. ملاط بکار برده شده بین آجرها از گچ و خاک وگاه تنها ازگچ تشکیل شده است.
2. در گوشه های دیوار شمشهای گچی از گچ تیز ساخته شده است که عملکرد اصلی آنها علاوه بر هدایت لایه آستر، ثابت نگاه داشتن کاهگل است.
3. لایه رویه گچی که پس از ساخت با گچ کشته و بوم نمودن سطح آن برای نقاشی آماده می شود.قطر این لایه از یک سانتیمتر تا نیم سانتیمتر متفاوت بوده است.

بطور کلی هنرمندان مشهور عصر صفویه را می توان بر اساس تاریخ دوران حیات آنها به چهار گروه طبقه بندی نمود:

1. هنرمندان متولد دهه چهارم قرن دهم هجری که اوج فعالیتشان مربوط به نیمه دوم قرن دهم و نیمه اول قرن یازدهم ؛مانند سیاوش گرجی ، صادق بیگی و آقا رضا یا رضا عباسی
2. هنرمندان متولد نیمه اول قرن یازدهم هجری که زیر نظر مسن ترها در کارگاه سلطنتی شاه آموزش می دیدند که عموماً تحت نام پیروان و شاگردان مکتب رضا عباسی شناخته می شوند ؛ از جمله محمد قاسم،معین مصور؛افضل الحسینی ، شفیع عباسی.
3. هنرمندان متولد نیمه اول قرن یازدهم هجری که شیفته سبک اروپایی می شوند ودر سبک و سسیاق فرنگی سازی فعالیت می کنند ؛ از جمله محمد زمان ، علی قلی بیک جبا دارو بهرم سفره کش.
4. هنرمندان خارجی که از طریق پزشکان و سفیران و شرکتهای تجاری هند به دربار راه یافته بودند ؛ از جمله لوکار ، یان وان هسلت

رنگها وبستها در دیوارنگاریها:

1. هر یک از رنگهای دیوار نگاره های چهلستون به مثابه نور هستند.برای هنرمند ایرانی رنگها سرچشمه های طبیعی ،بهشتی و نورانی دارند.
2. اغلب رنگها استفاده شده در نقاشیهای کاخ چهلستون و عالی قاپو و سایربناهای اصفهان عصرصفویه، رنگهای با ثبات و پایداری بوده و به ندرت رنگدانه ای مشاهده می شود که به مرور زمان دچار دگرگونی وتغییرات فیزیکی و شیمیایی شده باشند.   

رنگهای بکار رفته در نقاشیهای کاخ چهلستون دورۀ صفویه:

الف- رنگهای معدنی: سفیداب سرب با کربنات، گل سفید با نوع مخصوص کربنات کلسیم ، آبی لاجورد ،آبی مس یا آزوریت، آبی خرده شیشه،سبز مس یا زنگار،سرنج یا اکسید نمکی سرب،شنگرف،اخراها،زرنیخ،طلا و نقره.

ب- رنگهای طبیعی آلی :جوهر کرمس،آبی نیل یا ایندیگو

بستهای بکار رفته در نقاشیهای عصر صفوی:

-محلول پودر سریش،زرده تخم مرغ،چسب حیوانی شفاف یا سریشم،روغن پخته شده،صمغ عربی،کتیرا،سریش،تخم مرغ.